دستگاه منشي تلفني چه مشخصات و خصوصياتي بايد داشته باشد؟
يك دستگاه منشي تلفني كه در غياب صاحب تلفن عهده‌دار جواب دادن به تلفن كنندگان و ضبط پيام آنها را جهت اطلاع بعدي ما به عهده دارد، بايد اين خصوصيات را داشته باشد:
الف ـ زنگ تلفن را كه شنيد صبر كند تا زنگ دوم هم پايان يابد. بعد از آن خط تلفن را آزاد كند يا به اصطلاح گوشي را بردارد.
ب ـ به شخصي كه تلفن زده سلام داده! پيام كوتاه ما را به وي برساند و از او بخواهد كه پيام خود را به مدت 15 ثانيه براي ضبط روي نوار اعلام كند.
ج ـ ضبط صوتي را كه قبلاً به همراه نوار خالي و در وضعيت «ضبط» براي اين كار آماده شده است، به مدت 15 ثانيه روشن و به خط تلفن وصل كند تا مطالبي را كه طرف مكالمه اظهار مي‌دارد روي نوار ضبط شود.
دـ بعد از گذشت 15 ثانيه ضمن اينكه ضبط صوت را خاموش مي‌كند، كليه مدارهاي مربوطه را به وضعيت اوليه برگرداند و آماده پيام‌رساني و ضبط مكالمه بعدي باشد.
هـ ـ و همينطور اين كار را ادامه دهد تا ماداميكه صاحب تلفن به منزل رسيده آنرا خاموش و نواري را كه حاوي پيامهاي تلفن‌كنندگان است، بازبيني كرده دوباره آماده كار كند.
براي ساخت دستگاه چه وسايل و مدارهائي لازم است؟
با توجه به مطالبي كه در بالا گفته شد، به نظر مي‌رسد ساخت چنين دستگاهي آنقدرها هم ساده نبوده نياز به تخصص و مدارهاي پيچيده‌اي داشته باشد!
البته واقعاً مدارهاي سكترهاي موجود در بازار بسيار پيچيده است و از مدارهاي يكپارچه و فشرده بهره كافي برده‌اند.
اما، با توجه به شعار هميشگي خود «ساده ـ راحت ـ ارزان ـ مفيد» مي‌خواهيم توسط مدارهاي ساده و ارزان دم دست خود و با هزينه بسيار كمي چنين مداري را به لطف خداوند بسازيم، بطوريكه كيفيت بازدهي آن از مدارهاي خارجي بهتر باشد! و مطمئن باشيد كه اين كار را خواهيم كرد!
همانطور كه از مطالب بالا متوجه شديد، از وسايل عمده لازم براي اين مدار، يك دستگاه ضبط صوت با كيفيت ضبط بهتر مي‌باشد.
حالا اين ضبط صوت، بزرگ، كوچك، واكمن، راديو پخش و غيره ... هر چه مي‌خواهيد باشد.
اما اگر فقط براي اين كار اختصاص خواهد يافت، ترجيحاً بهتر است از نوع كوچك و سبك و ساده باشد.
در ضمن اگر تغذيه آن V12 باشد كارتان بسيار آسان خواهد شد، چون تغذيه اين ضبط صوت را هنگام ضبط پيام، خود دستگاه تأمين مي‌كند.
اگر ولتاژ كار ضبط صوت پايين باشد، بايد قبلا در محل خروجي ولتاژ آن كه با Rدر مدار مشخص شده است، رگلاتور متناسب با تغذيه آن تعبيه كنيد.
وسيله مهم ديگر در اين مدار وجود وسيله است كه بتواند به مدت چند ثانيه سلام و پيام ما را به گوش طرف مكالمه برساند.
همانطور كه قبلاً گفتيم، در اين مورد مي‌توان از وسايل مختلفي استفاده كرد. مثلاً از ضبط صوت دومي كه در حالت پخش است و پيام بصورت متوالي و به تعداد معين روي يك نوار ضبط شده است.
سكرترهاتي كه در بازار با دو عدد نوار كوچك موجود هستند، اكثراً به اين طريق و يا از يك نوار بسته كه طول مشخصي دارد و فقط حاوي يك پيام است، استفاده كرد كه طرز ساخت و عملكرد و تصوير اين نوع نوار در كتاب (الكترونيك علمي ـ‌جلد 1) آمده است.
اما از همه اينها ساده‌تر و راحت‌تر و بهتر، استفاده از يك مدار كوچك ضبط و پخش الكترونيكي يا در واقع همان ICسخنگو مي‌باشد كه نقشه‌ها و طرز ساخت آن بطور مفصل در اين كتاب آمده است.
در مدار مورد نظر ما نيز از اين ICاستفاده شده است كه البته اين كار الزامي نيست و شما در صورتيكه دقيقاً با عمكرد سكرتر آشنا شده باشيد، مي‌توانيد هر وسيله پيام‌رسان ديگري را بجاي آن جايگزين كنيد.
و بالاخره وسيله آخر عبارت است از مداري كه بتواند ارتباط بين تلفن و اين دو قسمت و غيره را برقرار كند.
با وجود اينكه در نظر اول ساختمان اين مدار به نظر پيچيده مي‌رسد، اما در عمل از چند تايمر ساده استفاده شده كه زماني مختلفي داشته و با فرمان به رلههاي مختلف در زمانهاي معين تمام كارها را بخوبي انجام مي‌دهند!
بايد توجه كنيد كه لازم نبود كه در اين مدار حتماً از رلههاي بزرگ و موجود بازار استفاده شود و معمولاً در رابطه با مدارهاي تلفن، از رلههاي ويژه‌اي كه شبيه ICبوده و بسيار ظريف و كوچك هستند، استفاده مي‌شود.
اما طراحي مدار با اين نوع ICكه در بيشتر شهرهاي كوچك ناياب هستند، مشكل سردرگمي و دلسردي خوانندگان را به وجود مي‌آورد و بنده مخصوصاً مدار را با رلههاي بزرگ و معمولي بازار طراحي كرده‌ام تا همه بتوانند آنرا ساخته و از وجود آن بهره‌مند شوند.
قبل از آن كه وارد شرح مدار اصلي بشويم، به دو مدار تايمر ساده صفحة آخر اين بخش دقت كنيد. مدار پيچيده سكرتر تلفني كلاً از اين مدارهاي ساده بهره‌مند شده و چيز ديگري ندارد!
شرح و تفسير عملكرد مدار اصلي
1ـ در حالت عادي كه دستگاه روشن و آماده كار است، اتصال Oهر چهار له به اتصال 1 آنها مربوط بوده، اتصالهاي شماره 2 هر چهار آزاد هستند.
برق v12 در تمام مدار جاري هست و تمام قسمتهاي الكترونيكي مدار تغذيه مي‌شوند.
2ـ پالس زنگ دوم مي‌رسد. آي سي تايمر 555 عمل كرده اتصال oرله شماره يك به اتصال 2 برقرار مي‌شود.
در واقع توسط خط مثبت تغذيه و از طريق مقاومت k2/2 به تايمر تزانزيستوري اول فرمان مي‌رود. در اين موقع هنوز رلههاي شماره 2 و 3 و 4 فعال نيستند.
3ـ بعد از گذشت حدود 6 ثانيه كه زمان زنگ دوم تلفن مي‌باشد، وظيفه 555 تمام شده رله به شماره 1 بحالت اوليه برمي‌گردد.
در اين حالت هر سه رله بعدي فاعل شده وظايفي را به ترتيب زير به عهده مي‌گيرند:
الف ـ تغذيه مثبت آي سي تايمر 555 از طريق رله شماره 2 قطع مي‌شود تا دوباره حساس نشود.
ب ـ خط مثبت v12 كه از طريق اتصال شماره 2 رله دوم برقرار شده است، ضبط صوت را كه همراه يك نوار كاملاً خالي و بصورت حالت ضبط آماده مي‌باشد، راه‌اندازي مي‌كند. اين مدت حدود 24 ثانيه طول مي‌كشد. يعني ضبط و صوت به مدت 24 ثانيه در حالت ضبط كار مي‌كند.
همانطور كه قبلاً ذكر شد، تغذيه ضبط صوت بايد v12 باشد وگرنه يا بايد بوسيله رگلاتور مناسب ديگري اين ولتاژ را كه از محل Rمدار خارج مي‌شود، مناسب ضبط كرد و يا به يك رله v12 ديگر فرمان داد دتا برق v220 ضبط را قطع و وصل كند.
ج ـ همراه رله دوم، اتصال Oرله سوم از شماره 1 قطع شده به شماره 2 مي‌چسبد. و اين بدان معناست كه خروجي 300 اهمي چك رابط آبي رنگ را در مدار تلفن قرار مي‌دهد تا بوق آزاد قطع و خط آزاد شده مكالمه برقرار شود.
در اين وضعيت هر دو رله شماره 2 و 3 موازي عمل مي‌كنند و LEDقرمز نيز روشن شده زمان مكالمه يا تايم را نشان مي‌دهد.
دـ به موازات اين عمليات، تايمر ترانزيستوري دوم نيز فعال شده به رله چهارم فرمان مي‌دهد و اتصال Oآن كليد PLAYمربوط به مدار سخنگو را اتصال زمين مي‌كند تا شروع به پخش پيام كند.
محتويات مدار سخنگو كه قبلاً توسط خود صاحب تلفن ضبط شده از طريق خط منفي و اتصال نقطه Aدر خط تلفن جاري شده به گوش طرف مكالمه مي‌رسد.
مدت عملكرد مدار سخنگو حدود 8 ثانيه بوده و به طرف مقابل ابلاغ مي‌شود كه پيام خود را بطور خلاصه بگويد تا به مدت 15 ثانيه روي نوار ضبط شود.
هـ بعد از گذشت مدتي حدود 24 ثانيه، كه هم پيام ما به گوش طرف مكالمه رسيده و هم مطالب وي روي نوار ضبط شده است، وظيفه تمام تايمرها پايان يافته و دوباره به حالت اول بر مي‌گردند و آماده رسيدن زنگ ديگر تلفن مي‌شوند!
با توجه به اينكه هر نوار مدتي حدود 30 دقيقه را شامل مي‌شود كه به عبارتي مي‌شود 1800 ثانيه، با يك حساب ساده مي‌توان دريافت كه بدينوسيله در يك طرف نوار مي‌توان بيشتر از 72 پيام را ضبط كرد.
نكات مهم در ساخت بهره‌برداري از اين مدار
1ـ در صورتيكه صداي پخش شده مدار سخنگو از طريق ثانويه چك رابط ضعيف باشد، مي‌توانيد بجاي اينكه صداي آنرا از طريق نقطه Aچك بفرستيد، توسط يك خازن پلي استر104 مستقيماً به خط تلفن وصل كنيد.
2ـ در مورد ضبط شده از طريق ضبط صوت هم همينطور، اگر صدا ضعيف بود، مي‌توانيد اتصال مغزي ورودي Micآنرا توسط يك خازن 104 پوليستر به خط تلفن اتصال دهيد.
3ـ با توجه به اينكه موقع قطع برق شهر، محتويات آي سي پاك خواهد شد (پيام شما) در اين مورد از يك عدد باطري V9 كتابي با دو عدد ديود بهره گرفته شده است.
وجود ديودها به اين خاطر است كه جريان باطري فقط در مدار سخنگو جاري شده آنرا فعال نگه دارد و در بقيه قسمتهاي مدار جاري نشود.
4ـ كليد كشوئي كوچك كه در جلوي جعبه جاسازي مي‌شود دو حالت را در دستگاه ايجاد مي‌كند:
الف: حالت PLAYكه اجازه مي‌دهد از طريق بلندگوي دستگاه بتوانيم كيفيت پيام خود را در ICسخنگو ذخيره، گوش كرده بسنجيم و حالت SECRETكه پيام ضبط شده را در خط تلفن جاري مي‌كند.
5ـ سه عدد كليد فشاري مربوط به عمليات مدار سخنگو و دو عدد LEDقرمز و زرد رنگ مربوط به مدار تايم و مدار سخنگو و كليد كشوئي و كليد قطع و وصل برق تغذيه مدار و چراغ برق تغذيه در جلو جعبه جاسازي مي‌شوند.
6ـ در هر بار قطع و وصل تغذيه كل مدار، ممكن است تايم يكبار عمل كند كه طبيعي است و بعد از آن به حالت طبيعي بر خواهد گشت.
7ـ با توجه به فرق مقدار و اندازه ولتاژ برق خط تلفن در هر شهر و منزل كه متاثر از فاصله و نحوه سيم‌كشي و مصرف و تعداد تلفنهاي موجود در منزل مي‌باشد، احتمالاً عملكرد آي سي تايمر 555 فرق خواهد كرد.
يعني ممكن است بعضي جاها درست بعد از دوبار زنگ تلفن، در بعضي جاها سه بار و در بعضي محلها همان زنگ اول عمل كند كه در اين رابطه بايد به مقاومت 330 اهم در پايه شماره 7 آي سي 555 دقت كنيد و با كم و زياد كردن به آن به زمان مورد نظر دسترسي پيدا كنيد.
8 ـ اگر آي سي 555 خيلي سريع به زنگ تلفن عكس‌العمل نشان دهد و يا حتي با برداشتن گوشي عمل كند بايد توسط زياد كردن مقاومت K150، آنرا اصلاح كنيد.
9ـ چون اين مدار، يك مدار كاملاً تجربي بوده و از جائي و محلي كپي نشده است، بايستي سعي كنيد كاملاً به عملكرد آن وارد شويد. در آن صورت ممكن است خودتان تغييرات ديگري در آن بدهيد يا اصلاً مدار ديگر طراحي كنيد و يا كارهاي ديگري كه نوع آنها بستگي به حوصله و سليقه و مهارت شما دارد انجام دهيد.
10 ـ در خاتمه يادآور مي‌شود كه نبايد به هيچ عنوان ولتاژي وارد خط تلفن شود و يا موقع اتصال كوتاه مقاومت بار كمتر از 300 اهم باشد كه در آن صورت مشكلات جدي برايتان ببار خواهد آورد!
